ఐటి, ఈడి స్వాధీనం చేసుకున్న సొమ్ము ఎక్కడికి పోతుంది?

174 డబ్బు సంచులు, రూ.353 కోట్లు.. ఈడి దాడిలో కళ్లు బైర్లు కమ్మే నిజాలు

సాధారణంగా ఈడి (enforcement directorate), ఐటి (incom tax) దాడుల్లో వందల కోట్లలో అక్రమ డబ్బు బయటపడిన దాఖలాలు చూసి ఉంటాం. కానీ జార్ఖండ్ కు చెందిన రాజ్యసభ సభ్యుడు ధీరజ్ సాహు ఇంటిలో ఒక రహస్య ఖజానానే బయటపడింది.. ఇక్కడ డబ్బు సంచులు చూసిన అధికారులే  ముక్కుమీద వేలు వేసుకున్నారంటే.. అతని అక్రమ సంపాదన ఎంతో తెలుసుకుంటే మీరే ఆశ్చర్యపోతారు.

5 పగళ్లు, 4 రాత్రులు, 174 డబ్బు సంచులు, 353 కోట్ల రూపాయలు.. వందలాది మంది అధికారులు.. 40 నోట్ల లెక్కింపు యంత్రాలు.. 2023 డిసెంబర్ నెలలో ఎంపీ ధీరజ్ సాహు ఇంటిపై ఐటీ దాడి జరిగింది.. ఈ వార్త పెను అప్పట్లో సంచలనం రేపింది.. దేశం మొత్తం ఆశ్చర్యంగా చూసిన సంఘటన ఇది.

ప్రభుత్వ సంస్థలు స్వాధీనం చేసుకున్న అక్రమ సొమ్ము ఏమవుతుంది? భారతదేశంలో ఇలాంటి పన్ను, సంపద మోసాలను మనం ఎంతకాలం చూడాలి?

ఐటి దాడి కథాకమామిషు..

ఐటి ఆఫీసర్లు పాత రాజభవనం లాంటి బంగ్లాను క్షుణ్ణంగా వెతికారు. ఒక్క పైసా కూడా కనపించలేదు.. దీంతో ఆ ఐటీ అధికారి బిక్కుబిక్కుమంటూ నిలబడ్డాడు. ఆ ఎంపీ ఇంటిపై సోదాలు చేస్తే కుప్పలు తెప్పలుగా కరెన్సీ నోట్లు దొరుకుతాయని ఎవరో చెప్పారు.. అయితే ఈ సమాచారం అబద్ధం కాబోదని అధికారి ఆలోచిస్తుండగా.. ఆ ఇంట్లోని ఓ బామ్మ ఏదో గొణుగుతున్నట్టు ఆ అధికారికి వినిపించింది. “వారం క్రితం ఇల్లు ఎంత బాగుండేదో.. ఎక్కడికో గోడలు లేపి నా కొడుకు అంతా పాడు చేసాడు” అంది అమ్మమ్మ. ఇది విన్న ఐటీ అధికారి వెంటనే రంగంలోకి దిగారు.

ఎలాగోలా ఆ బంగళా పాత మ్యాప్‌ని సంపాదించి, కొత్తగా కట్టిన గోడలన్నిటికీ గుర్తు పెట్టాడు. ఆ గోడలను సుత్తితో కొట్టి ఒక్కొక్కరిని పడగొట్టమని ఆదేశించాడు. ప్రతి గోడ, పైకప్పు, మెట్ల నుండి లక్షలాది డబ్బు కట్టలు, బంగారు నాణేలు పడటం ప్రారంభించాయి.

అజయ్ దేవగన్ నటించిన ‘రైడ్’ సినిమాలో అచ్చు ఇలాంటి సన్నివేశమే ఉంటుంది.. కానీ ఇది కల్పితం కాదు. 1980లో దేశంలో ఎన్నడూ లేనివిధంగా ఐటీ దాడులు జరిపిన సంపన్న వ్యాపారవేత్త, రాజకీయ నాయకుడు సర్దార్ ఇందర్ సింగ్ ఉదంతం నిజమైన కథ ఆధారంగానే ఈ సినిమాను రూపొందించారు. అప్పట్లో నోట్ల లెక్కింపు యంత్రాలు లేకపోవడంతో 3 పగలు, 2 రాత్రులు నోట్ల లెక్కింపుతో ఐటీ అధికారులు అలసిపోయారు.

ప్రస్తుత కాంగ్రెస్ రాజ్యసభ ఎంపీ ధీరజ్ సాహు ఉదంతం గత రికార్డులన్నింటినీ బద్దలు కొట్టిందనే చెప్పాలి.. 5 పగళ్లు, 4 రాత్రులు ఐటి దాడులతో పెను సంచలనంగా మారింది. మనీలాండరింగ్ కు సంబంధించి 10 చోట్ల ఐటీ దాడులు నిర్వహించగా.. జార్ఖండ్, ఒడిశా, పశ్చిమ బెంగాల్‌లో జరిపిన దాడుల్లో మొత్తం రూ.353 కోట్లు స్వాధీనం చేసుకున్నారు. వందలాది మంది బ్యాంకు సిబ్బంది, 40 నోట్ల లెక్కింపు యంత్రాలు, 174 బ్యాగుల్లో దొరికిన డబ్బులను లెక్కించి అలసిపోయారు.

భారతదేశంలో, ఎన్‌ఫోర్స్‌మెంట్ డైరెక్టరేట్ (ఇడి), సెంట్రల్ బ్యూరో ఆఫ్ ఇన్వెస్టిగేషన్ (సిబిఐ), ఆదాయపు పన్ను (ఐటి) విభాగాలు ప్రతి సంవత్సరం చాలా దాడులు నిర్వహిస్తాయి. వీటిలో కోట్లాది రూపాయల విలువైన లెక్కల్లో చూపని నగదు దొరుకుతుంది.

అయితే ప్రభుత్వ సంస్థలు జప్తు చేసిన ఈ డబ్బు ఎక్కడికి పోతుంది?

ఇడి, సిబిఐ లేదా ఐటి డిపార్ట్‌మెంట్ లెక్కలోకి రాని సంపదను స్వాధీనం చేసుకున్నప్పుడు, అది వారి కార్యాలయ ఖజానాలో లేదా వారి సంబంధిత ఖాతాలలో జమ చేయరు. ముందుగా నిందితుడికి అంత డబ్బు ఎక్కడి నుంచి వచ్చిందో వివరించేందుకు అవకాశం కల్పిస్తారు. నిందితుడు చట్టబద్ధమైన, సంతృప్తికరమైన సమాధానం ఇవ్వడంలో విఫలమైతే, ఆ డబ్బు అక్రమ సంపాదనగా పరిగణిస్తారు. మనీలాండరింగ్ నిరోధక చట్టం (పిఎంఎల్‌ఎ) నిబంధనల ప్రకారం దానిని జప్తు చేస్తారు. ఇక్కడే అసలు నగదు జప్తు ప్రక్రియ ప్రారంభమవుతుంది.

స్వాధీనం చేసుకున్న డబ్బును లెక్కించడానికి స్టేట్ బ్యాంక్ ఆఫ్ ఇండియా (ఎస్బిఐ) సూచించిన అధికారులను పిలుస్తారు. పట్టుబడిన నగదు జాబితాను కూడా సిద్ధం చేస్తారు. రూ.500, రూ.200, రూ.100, రూ.50 వంటి నిర్దిష్ట విలువల నోట్లను అధికారుల సమక్షంలో నగదు లెక్కింపు యంత్రాల ద్వారా లెక్కిస్తారు. ఈ ప్రక్రియ పూర్తిగా వీడియో తీస్తారు.

స్వాధీనం చేసుకున్న డబ్బు ఎక్కడ భద్రపరుస్తారు? 

కౌంటింగ్ పూర్తయిన తర్వాత, డబ్బును బాక్సుల్లో సీలు చేసి, స్వతంత్ర సాక్షుల సమక్షంలో ఒక బట్టతో భద్రపరుస్తారు. తర్వాత డబ్బును ఎస్‌బిఐ బ్రాంచ్‌కు తరలిస్తారు. అది ఏజెన్సీ వ్యక్తిగత డిపాజిట్ (PD) ఖాతాలో జమ చేస్తారు. ఈ డబ్బు అక్రమమని రుజువైతే ఆ సొమ్మును కేంద్ర ప్రభుత్వ ఖజానాకు బదిలీ చేస్తారు. అయితే, కోర్టు కేసు ముగిసిన తర్వాత మాత్రమే నగదును ఉపయోగించవచ్చు. కేసు పెండింగ్‌లో ఉన్నప్పుడు డబ్బును ఏ ఉద్దేశానికైనా ఉపయోగించుకునే హక్కు ED, బ్యాంక్ లేదా ప్రభుత్వానికి లేదు.

నిందితుడు నిర్దోషి అని తేలితే డబ్బులు తిరిగి వస్తాయా?

ఐటి లేదా ఇడి దాడుల సమయంలో స్వాధీనం చేసుకున్న డబ్బును 180 రోజులకు మించి ఉంచకూడదు. ఆ సమయంలో ఏజెన్సీ ఈ దాడికి చట్టపరమైన సమ్మతిని నిరూపించాలి.

ఒకవేళ ఏజెన్సీ అలా చేయడంలో విఫలమైతే, నిందితుడు ఉన్నత న్యాయస్థానాల్లో ED చర్యపై అప్పీల్ దాఖలు చేయడానికి 45 రోజుల గడువు ఉంటుంది. అతను ఈ పోరాటంలో గెలిస్తే, డబ్బు ఆటోమేటిక్‌గా నిందితుడికి తిరిగి వస్తుంది. నిందితుడు నిర్దోషి అని తేలితే డబ్బు తిరిగి వస్తుంది. అలా కాకుండా దోషిగా తేలితే ఆ సొమ్ము ప్రభుత్వ ఆస్తి అవుతుంది.