ఫ్యూచర్స్ మరియు ఆప్షన్స్ (F&O) ట్రేడింగ్‌లో మార్జిన్ అవసరాలు వివిధ అంశాలపై ఆధారపడి ఉంటాయి. వాటిలో ఒప్పందం రకం, అండర్‌లయింగ్ ఆస్తి, మీరు ఉపయోగించే బ్రోకర్ కీలకమైనవి. ఇక్కడ F&O ట్రేడింగ్‌కు సంబంధించి మార్జిన్లు ఎలా పనిచేస్తాయో వివరంగా తెలుసుకుందాం..
1. మార్జిన్ రకాలు
- ప్రాథమిక మార్జిన్ (Initial Margin): మీరు ఫ్యూచర్స్ లేదా ఆప్షన్స్ పొజిషన్‌ను తెరవడానికి అవసరమైన మొత్తం ఇది. ఇది మీరు నష్టాలు ఎదుర్కొన్నప్పుడు బ్రోకర్‌కు భద్రతగా ఉంటుంది.
- రక్షణ మార్జిన్ (Maintenance Margin): మీరు ఒక పొజిషన్‌ను తెరిచి ఉంచిన తరువాత, మీ ఖాతా సంపద ఒక నిర్దిష్ట స్థాయికి దిగువకు పడితే, మీరు మీ బ్రోకర్ నుండి మరింత నిధులను డిపాజిట్ చేయడానికి మిడ్ కాల్ పొందవచ్చు.
- స్పాన్ మార్జిన్ (Span Margin): ఇది ఒక రిస్క్ ఆధారిత మార్జిన్, ఇది అండర్‌లయింగ్ ఆస్తుల ద్రవ్యలోటు మరియు మీ చేతిలో ఉన్న వివిధ ఒప్పందాల మధ్య సంబంధాన్ని పరిగణనలోకి తీసుకుంటుంది.
- ఎక్స్‌పోజర్ మార్జిన్ (Exposure Margin): ఇది ప్రాథమిక మార్జిన్ మీద అదనంగా అవసరమైన మార్జిన్. ఇది అనుకూలతా మార్పులతో కూడిన ప్రమాదాలను కవర్ చేయడానికి సహాయపడుతుంది.
2. మార్జిన్ అవసరాలు
- ఫ్యూచర్స్ ట్రేడింగ్: ఫ్యూచర్స్ ఒప్పందాల ట్రేడింగ్ కోసం మార్జిన్ అవసరం సాధారణంగా ఒప్పంద విలువ యొక్క 5% నుండి 15% వరకూ ఉంటుంది, ఇది అండర్‌లయింగ్ ఆస్తి అవకాసాలను ఆధారంగా తీసుకుంటుంది. ఉదాహరణకు, మీరు ₹1,00,000 విలువైన ఫ్యూచర్స్ ఒప్పందాన్ని ట్రేడ్ చేయాలనుకుంటే, మీకు ₹5,000 నుండి ₹15,000 వరకు మార్జిన్ అవసరం కావచ్చు.
- ఆప్షన్స్ ట్రేడింగ్: ఆప్షన్స్ కోసం, మార్జిన్ అవసరం కొంచెం భిన్నంగా ఉంటుంది. మీరు ఆప్షన్స్‌ను అమ్మినప్పుడు (వ్రాయడం), చెల్లింపులు అధికంగా ఉండవచ్చు, ఎందుకంటే ఇది అపరిమిత నష్టాల ప్రమాదాన్ని కలిగి ఉంటుంది. సాధారణంగా, ఇది అండర్‌లయింగ్ ఆస్తి విలువ యొక్క 10% నుండి 20% మధ్య ఉంటుంది.
3. మార్జిన్ లెక్కింపు ఉదాహరణ
ఒక ఉదాహరణగా, మీరు ఒక స్టాక్ కోసం ఫ్యూచర్స్ ఒప్పందాన్ని ట్రేడింగ్ చేయాలనుకుంటే, అది ప్రస్తుతం ₹1,000 ధరలో ఉంది:
- ఒప్పంద విలువ: లాట్ పరిమాణం 100 షేర్లు ఉంటే, మొత్తం ఒప్పంద విలువ ₹1,00,000.
- ప్రాథమిక మార్జిన్ అవసరం: ప్రాథమిక మార్జిన్ 10% గా ఉన్నప్పుడు, మీరు ₹10,000 (₹1,00,000 యొక్క 10%) మార్చాలి.
4. బ్రోకర్ మార్పులు
ప్రత్యేక బ్రోకర్లకు మార్జిన్ అవసరాలు వివిధంగా ఉండవచ్చు, ఇది వారి ప్రమాద అంచనాలు మరియు విధానాలపై ఆధారపడి ఉంటుంది. మీరు ట్రేడ్ చేయాలనుకున్న ఒప్పందాలకు వర్తించే ఖచ్చితమైన మార్జిన్ అవసరాలను మీ బ్రోకర్‌తో చెక్ చేయడం ఎల్లప్పుడూ మంచిది.
5. నియంత్రణలో మార్పులు
మార్జిన్ అవసరాలు మార్కెట్ పరిస్థితులు లేదా నియంత్రణలో మార్పులు వల్ల మారవచ్చు. ఉదాహరణకు, భారతీయ మార్కెట్ నియంత్రణ సంస్థ (SEBI) కొంతకాలానికి మార్గదర్శకతను సమీక్షించగలదు, ఇది మార్కెట్ అవకాసాలు మరియు వ్యవస్థాపిత ప్రమాదాల ఆధారంగా ఉంటుంది.
మార్జిన్ అవసరాల ఉదాహరణలు
ఇవి వివిధ సందర్భాల్లో మార్జిన్ లెక్కల గురించి అర్థం చేసుకోవడానికి సహాయపడతాయి.
1. ఉదాహరణ: ఫ్యూచర్స్ కాంట్రాక్ట్
మీరు ABC Ltd. స్టాక్‌కు ఫ్యూచర్స్ ఒప్పందాన్ని ట్రేడ్ చేయాలనుకుంటున్నారు, దీనికి ప్రస్తుత ధర ₹1,000.
- లాట్ సైజ్: 100 షేర్లు.
- ఒప్పంద విలువ: లాట్ సైజ్ × ప్రస్తుత ధర = 100 షేర్లు × ₹1,000 = ₹1,00,000.
- మార్జిన్ అవసరం: బ్రోకర్ 10% మార్జిన్‌ను అవసరంగా ఉంచాడు.
- లెక్కింపు:
- ప్రాథమిక మార్జిన్ = ఒప్పంద విలువ × మార్జిన్ అవసరం
- ప్రాథమిక మార్జిన్ = ₹1,00,000 × 10% = ₹10,000.
- ఫలితం:
- ఈ ట్రేడ్‌ను ప్రారంభించడానికి, మీ ట్రేడింగ్ ఖాతాలో ₹10,000 ఉండాలి.
- స్టాక్ ధర మీకు అనుకూలంగా మారితే లాభం పొందుతారు; లేనిపక్షంలో నష్టాలు ఎదుర్కోవాల్సి ఉంటుంది.
2. ఉదాహరణ: ఆప్షన్ అమ్మకం (ఆప్షన్ రైటింగ్)
- మీరు XYZ Ltd. స్టాక్‌పై కాల్ ఆప్షన్‌ను విక్రయించాలనుకుంటున్నారు, ఇది ప్రస్తుతం ₹500 వద్ద ఉంది.
- లాట్ సైజ్: 200 షేర్లు.
- స్ట్రైక్ ప్రైస్: ₹520.
- ప్రీమియం: ఈ ఆప్షన్‌కు ప్రీమియం ₹8.
- మార్జిన్ అవసరం: ఆప్షన్ విక్రయానికి బ్రోకర్ 15% మార్జిన్‌ను కోరతారు.
- లెక్కింపు:
- ఒప్పంద విలువ = లాట్ సైజ్ × ప్రస్తుత ధర = 200 షేర్లు × ₹500 = ₹1,00,000.
- ప్రాథమిక మార్జిన్ = ఒప్పంద విలువ × మార్జిన్ అవసరం
- ప్రాథమిక మార్జిన్ = ₹1,00,000 × 15% = ₹15,000.
- పొందిన ప్రీమియం = లాట్ సైజ్ × ప్రీమియం = 200 × ₹8 = ₹1,600.
- ఫలితం:
- మీరు ప్రీమియంగా ₹1,600 పొందుతారు.
- ఈ పొజిషన్‌కి ₹15,000 మార్జిన్ అవసరం.
- స్టాక్ ధర ₹520 కంటే ఎక్కువగా పెరిగితే, మీరు నష్టాలు చవిచూడవచ్చు, ఎందుకంటే కొనుగోలుదారు ఆప్షన్‌ను వినియోగించవచ్చు.
3. ఉదాహరణ: హెడ్జింగ్ (ప్రొటెక్టివ్ పుట్)
- మీరు DEF Ltd. షేర్లను కలిగి ఉన్నారు, ఇది ప్రస్తుతం ₹600 వద్ద ఉంది. మీరు ధర పడిపోవడం నుండి రక్షణ కోరుకుంటున్నారు.
- లాట్ సైజ్: 150 షేర్లు.
- స్ట్రైక్ ప్రైస్ (పుట్ ఆప్షన్): ₹580.
- ప్రీమియం: ప్రీమియం ₹5.
- మొత్తం ఖర్చు: లాట్ సైజ్ × ప్రీమియం = 150 × ₹5 = ₹750.
- ఫలితం:
- ఈ రక్షణకు ₹750 ఖర్చు అవుతుంది.
- స్టాక్ ధర ₹580 కంటే తక్కువగా పడిపోతే, మీరు పుట్ ఆప్షన్‌ను వినియోగించి, లాభాన్ని పొందవచ్చు.
- ధర పెరిగితే, మీరు కేవలం ప్రీమియం ధర అయిన ₹750 కోల్పోతారు.
4. మార్జిన్ కాల్ ఉదాహరణ (ఫ్యూచర్స్ ట్రేడింగ్)
- మీకు GHI Ltd. స్టాక్‌లో ఓపెన్ ఫ్యూచర్స్ పొజిషన్ ఉంది, దీనికి ఒప్పంద విలువ ₹2,00,000 మరియు 10% మార్జిన్ అవసరం (₹20,000).
- మార్కెట్ మార్పు: స్టాక్ ధర పడిపోతే, మీ ఖాతా సంపద రూ.15,000కి (7.5%) దిగిపోతే, బ్రోకర్ నుంచి మార్జిన్ కాల్ వస్తుంది.
- ఫలితం:
- మీ ఖాతా ₹15,000కి పడిపోయినప్పుడు మరింత నిధులను జమచేయమని బ్రోకర్ అడుగుతారు.
- మీరు మార్జిన్ కాల్‌ను జమ చేయకపోతే, బ్రోకర్ పొజిషన్‌ను లిక్విడేట్ చేసే అవకాశం ఉంది.
ముఖ్యాంశాలు
- ఫ్యూచర్స్ ఒప్పందాలు సాధారణంగా ఒప్పంద విలువలో 5-15% మార్జిన్ అవసరం.
- ఆప్షన్ విక్రయదారులు ఎక్కువ మార్జిన్ అవసరాలను ఎదుర్కొనవచ్చు, సాధారణంగా 10-20%.
- మార్జిన్ కాల్స్ మీ ఖాతా బలాన్స్ రక్షణ మార్జిన్ కంటే దిగినప్పుడు చెల్లించవలసి ఉంటుంది.
- హెడ్జింగ్ వ్యూహాలు (పుట్‌లు వంటి) మార్జిన్ అవసరం లేకుండా ప్రీమియం మాత్రమే అవసరం.
ఈ ఉదాహరణలు మార్జిన్ అవసరాలు మరియు రిస్క్ మేనేజ్‌మెంట్‌లో సహాయపడతాయి.